Aydın Vilayetinde Suç ve Ceza

Osmanlı Devleti’nde reform çalışmaları askeri alanda çok erken dönemlerde başlasa da bunun diğer kurumlarda gerçekleşmesi için XIX. yüzyılı beklemek gerekmiştir. Devletin askeri, idari, mali, adli ve maarif kurumlarında II. Mahmut döneminde başlayan yenileşme çalışmaları Tanzimat ile birlikte hız kazanmıştır. Tanzimat ile başlayan modernleşme çalışmaları istenilen hızda olmamış, yeni kurumların yanında eskileri de varlığını korumuştur. Özellikle adliye ve maarif teşkilatında eski ve yeni kurumlar faaliyetlerini birlikte sürdürmüşlerdir. Tanzimat sonrasında şer’iyye mahkemeleri dışında, Nizamiye Mahkemeleri ve bunların en üst mahkemesi olan Divan-ı Ahkâm-ı Adliye Osmanlı hukuk sisteminde yerini almıştır. Nizamiye mahkemelerinin kaza, sancak ve vilayetlere kadar uzanan bir teşkilat yapısı vardı. Bu mahkemelerde belli aralıklar çıkarılan (1840, 1851, 1858) Ceza Kanunnameleri uygulanmıştır. Nizamiye mahkemeleri nasıl çalışırdı, davaları hangi usul çerçevesinde ele alır ve üst mahkemelere havale ederdi, kayıtları nasıl tutulur ve suçlular nasıl cezalandırılırdı gibi sorulara Aydın vilayetine ait 812 numaralı ayniyat defteri esas alınarak hazırlanan bu çalışmada cevap verilmeye çalışılmıştır. Bunun yanında ayniyat defterindeki kayıtlar ışığında İzmir, Aydın, Muğla, Denizli ve Manisa sancak ve kazalarında ne tür suçlar işlendiği ve bunlara ne tür cezalar verildiği bu çalışmada ortaya konulmaya çalışılmıştır.