Çağdaş Türk Dillerinde Ortak Terminoloji Geliştirme İmkân Ve Yöntemleri

Günümüzde Türk dili değişik dil ve lehçeler şeklinde geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. XX. yüzyılın sonunda Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla Türk halklarının tarihî birliğini canlandırma faaliyetleri doğrultusunda Türkler için ortak dil arama çalışmaları önem kazanmıştır. Bu çalışma, ortak dil arama sürecinde bir seçenek olarak Türk dilleri arasında ortak terminoloji geliştirme yolunu teklif etmektedir.

Çalışmanın amacı, Türk dilleri için değişik bilim alanlarında kullanılabilecek ortak terminoloji geliştirme imkânlarını ve yöntemlerini araştırarak, ortak terim yapma yollarını ortaya koymak ve ortak terminoloji oluşturma çalışmaları sırasında takip edilebilecek ilkeleri belirlemektir. Bu amaca ulaşmak için Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Kazakça, Kazan Tatarcası ve Özbekçe gibi beş Türk dili ele alınmıştır.

Seçilen iki bilim alanı için her beş dilde de aynı kavramları ifade eden terim listeleri hazırlanmıştır. Her beş dilde de terimlerin yapılması için kullanılan yollar incelenip terim yapımında ortak yöntemler belirlenmiştir.

Bir sonuca ulaşmak amacıyla Türk dilleri için ortak terminoloji oluşturma girişimleri, başvurulan yöntemler ve ilkeler incelenmiştir.

Sonuç olarak ortak terminolojiyi geliştirebilmek için ortak unsurlara (ortak kök, ek ve söz dizimi yapılarına) başvurmak gerektiği tespit edilmiştir. Bunun için ortak kök ve ortak ek listeleri hazırlanmış, takip edilmesi gereken ilke ve yöntemler önerilmiştir.