Fatih Harbiye

Babil’in Yorumu

Fatih Harbiye, iki ayrı dünyanın, Doğu ile Batı’nın temsilidir. Doğu kültürünün içinde doğmuş, konservatuarda ud eğitimi alan Neriman’ın, mensubu olduğu kültürle iftihar eden babası Faiz Bey’in, uzatmalı nişanlısı Şinasi’nin hayatları, yine konservatuardan Macit’in yolunun Neriman’ın hayatına değmesiyle değişime uğrar. Neriman Beyoğlu’nda, Harbiye’de yaşanan ışıltılı hayat tarzına imrenerek yaşadığı muhitten, evlerinden, babasından, Şinasi’den ve hatta Doğuyu temsil ettiğini düşündüğü kedisinden bile nefret etmeye başlar. Peyami Safa, bu klasikleşen romanında iki dünya arasında sıkışıp kalan genç kızın üzerinden aynı coğrafyada yaşanan derin kültür çatışmasını hikâye ediyor.

Darülelhan'ın (Konservatuvarın) alaturka kısmında ud eğitimi alan Neriman, mensup olmakla iftihar ettiği Doğu kültürünü çok seven babası Faiz Bey'le on beş yaşından beri Fatih semtinde oturmaktadır. Yine bu semtte tanıştığı, babasına çok benzeyen ve Darülelhan'da kemençe eğitimi alan Şinasi ile yedi yıldır nişanlıdır. Bütün mahalle, tahammül sınırlarını zorlayan bu nişanlılık ilişkisinin evlilikle bitmesini beklemektedir. Ancak Neriman'ın Darülelhan'da tanıştığı Macit, onun içinde yer etmiş Batılı bir hayat yaşama isteğini uyandırır. Neriman, Beyoğlu'nda, Harbiye'de yaşanan ışıltılı hayat tarzına imrenerek yaşadığı muhitten, evlerinden, babasından, Şinasi'den ve hatta doğuyu temsil ettiğini düşündüğü kedisinden bile nefret etmeye başlar. Tramvay yoluyla birbirine bağlanan ama birbiriyle bağdaşması mümkün olmayan iki semt, Fatih ve Harbiye, aynı coğrafyada yaşanan bir kültür ve zihin geriliminin cepheleridir. Türk edebiyatının en üretken kalemi Peyami Safa, televizyon dizilerine de konu olan Fatih-Harbiye romanında toplumumuzun yaşadığı asrîleşme (çağdaşlaşma) sancılarına eşyalar, şahıslar, kurumlar ve mekânlar üzerinden ayna tutmaktadır.