Gerçek Varlık

Vahdet-i vücûd Tanrı-âlem-insan ilişkilerini izah eden bir kavram olarak tasavvuf metinlerinde kullanılmaya başlandığı günden beri, pek çok tartışmaya konu olmuş; benimseyenler tarafından gerçek tevhid; karşı çıkanlar tarafından ise, tevhidi ortadan kaldıran bir düşünce olarak suçlanmıştır. Günümüzde ise, özellikle Panteizm’le irtibatı bağlamında başka bir tartışmaya konu edinilmiştir. Acaba, sufiler bu terimi hangi anlamda kullanmaktaydılar ve onlara göre vahdet-i vücûd öncelikle neyi anlatmaktaydı? Vahdet-i vücûd gerçekten de gördüğümüz her şeyin bir ve aynı olduğunu mu iddia etmektedir? Bu anlayışta Tanrı ve alemin veya daha özel olarak insanın anlamı nedir? Vahdet-i vücûdu benimseyenler, hangi aklî ve naklî delillerden hareket etmekteydiler? Bu konuda vahdet-i vücûda yönelik eleştiri ve ithamlara nasıl karşılık vermekteydiler? İşte Nablusî, terimi ilk olarak kullanan sufilerin bu konulardaki görüşlerini ele alarak, tam anlamıyla bir vahdet-i vücûd müdafaası ortaya koymaktadır. Bunu yaparken ise, kavramın yanlış yorumcuları olarak gördüğü bazı kelamcıları dikkate alarak, vahdet-i vücûd hakkında sağlıklı bir çerçeve ortaya koymaya çalışmaktadır.