Hadislerde Mekkilik ve Medenilik

Ana hatlarını Kur’an ve Sünnet’in belirlediği İslâm’ın anlaşılmasında, bu kaynaklara müracaat kaçınılmaz bir zorunluluktur. Hz. Muhammed (s.a.v) vasıtasıyla insanlığa tebliğ edilip açıklanan dinin kavranabilmesi için ayetlerin hangi zaman ve zeminde, hangi ortamda vahyedildiklerinin, hadislerin hangi şartlar altında dile getirildiklerinin tespiti büyük bir önem taşımaktadır. Asr-ı Saadet’in Mekke ve Medine döneminde nazil olan Kur’an ayet ve sureleri tespit edilmiş ve onların yorumlanmasında bu husus dikkate alınmıştır. Ancak İslam’ın ikinci kaynağı olan sünnet ve hadisler için böyle bir tespit yapılmamıştır. Bunun ortaya konulmaması sebebiyle, hadislerin anlaşılıp yorumlanmasında bu önemli ayrıntı yeterince dikkate alınmamıştır. Bu çalışma rivayet ilimlerinin kendisine yardımcı olabilecek verilerinden de istifade etmek suretiyle hadislerin mekkilik ve medeniliğinin belirlenebilmesi için bir ana çerçeve oluşturmayı ve bunun tespitini sağlayabilecek karineleri ortaya koymayı hedeflemektedir. Daha önce yapılması gereken tespit ve çalışmalar yönüyle son derece sınırlı imkânlardan istifade etmek durumundaki bu araştırmanın, alanında bir başlangıç olmasını ve okuyucularının hadisleri anlama çabalarına mütevazi bir katkıda bulunmasını temenni ediyoruz.