Müslüman Kardeşler, Seyyid Kutup ve Gelecek

Son yıllarda Ortadoğu üzerine özellikle de Müslüman Kardeşler konulu çalışmalar akademik çevrelerde hatırı sayılır bir görünürlük kazandı. Arap isyanları sorasındaysa, bu girişim, muazzam ve gayet hızlı bir başarı elde etti.

Müslüman Kardeşler, Seyyid Kutub ve Gelecek’te Münir Muhammed Gadban’a ait üç metin bulunuyor. İlki Müslüman Kardeşlerin farklı ülkelerdeki etkisini yanında hareketin içerden bir özetini gözler önüne seriyor. İkincisi ise başlı başına müstakil bir kitap olarak da okunabilecek bir yazı. Gadban, burada Kutub’a dair yapılan suçlayıcı yorumların kritiğini yapıyor. Son yıllarda özellikle 11 Eylül 2001 saldırılarının ardından Kutub’un fikirlerine yöneltilen suçlamalarda göze çarpan nokta, bunların doğrudan ve kendiliğinden kolektif nitelikte oluşudur.

Yazarın, burada Kutub’a dair nefret yüklü ithamlara ya da en azından bazılarına son derece dikkatli eleştiriler yönelttiğine şahit oluyoruz. Gadban, tarihî belgeler, tutanaklar, daha önce Ortadoğu’daki gelişmelere dair yapılan çalışmalar ve hatıralar ışığında çok yönlü bir perspektiften bakarak, bizlere Müslüman Kardeşler ve Kutub’un yaşadığı tarihsel momente dair tek boyutlu ve tek merkezli bakış açılarını yerinden eden alternatif bir dönem incelemesi sunuyor.

Son metin ise bir söyleşi. Arap dünyasındaki ayaklanmaların umutlu günlerinde yapılan bu söyleşide Gadban, İslâm dünyasının içinde bulunduğu duruma dair kanaatlerini aktarıyor. Ayrıca İslâmî hareketler ve demokrasi konusuna da temas eden söyleşi, gelecekte yaşanması muhtemel tartışmalar ve dönüşümler açısından önemli. Müslüman Kardeşler, Seyyid Kutub ve Gelecek, çağdaş İslâmî hareketlerin belki de en önemlisi olan bir teşkilat ekseninde İslâmcıların arayışlarını anlama çalışmalarının mütevazı bir parçası olmayı amaçlıyor.