Sabetay Sevi

Babil’in Yorumu

Mistik konulara olan ilgisi henüz çok küçük yaşlarda başlayan Sabetay Sevi, kendisini Yahudilerin asırlardır beklediği mesih olarak ilan ettiğinde 22 yaşındaydı. Yahudi inancını radikal değişiklere uğratarak inşa ettiği görüşü Amerika’ya kadar ulaştı. En nihayetinde Osmanlılar tarafından sorgulandı ve Müslüman olmaya zorlandı. Aziz Mehmet Efendi ismiyle pek çok Yahudi’nin Müslümanlaştırılmasında kilit rol oynadı. Gershom Scholem’in Sabetay Sevi adlı çalışması, bu büyük mesiyanik harekete dair yapılmış en yetkin inceleme. Tarihin en enteresan olaylarından birini bütün yönleriyle ele alan anıtsal bir kitap.

Gershom Scholem (1897-1982),
20. yüzyılın en önemli Yahudi entelektüellerinden olup akademik Yahudi mistisizmi çalışmalarının kurucusudur. Modern düşünürler arasında muhayyilesinin gücü ve zenginliğiyle dikkat çeken Gershom Scholem, özellikle başyapıtı Sabetay Sevi, Mistik Mesih çalışmasıyla geniş çaplı bir üne sahiptir. Bu çalışma şimdiye dek Yahudi dünyasının tamamını derinden etkilemeyi başarmış tek mesiyanik hareketin hikâyesini canlı ve ayrıntılı bir biçimde sunar. 17. yüzyıl Türkiyesinde sıradan bir kabalacı rabbi olan Sabetay Sevi, kendini Mesih olarak ilan ettikten sonra bütün bir Yahudi âlemine yayılan ateşli bir takipçi kitlesine kavuşur. Sevi’nin zorla İslam dinine döndürülmesi sonrası hareket ağır bir darbe alsa da, gizli bir tarikat olarak varlığını sürdürmeyi başarır. Yahudi tarihyazımınında muazzam ve çığır açıcı bir çalışma olan Sabetay Sevi, hakkında hâlâ çok konuşulan bu figürün ve hareketinin kökeni, yayılışı ve ihtida sonrası tutumunu amprik ve filolojik yetkinliği tutkuyla harmanlayarak anlatmasıyla müstesnadır.