Sömürgenler 1

Geçmişin yorumu, bugünü anlamak ve dönüştürmek içindir. İnsan üç boyutun üzerinde yaşamaktadır: Dünden gelmekte, bugünü yaşamakta, yarına gitmektedir. Tarih bu şekliyle toplumlara ayak bağı olmaz, aksine geleceğine ışık tutar. Tarihi olaylar yaşanırken arkalarında bir dizi iz bırakırlar. Yazar bu izleri takip ederek, İngiliz sömürgeciliğinin dünyadaki etkilerini çarpıcı bir biçimde ortaya koymaktadır.

Her yayılmacılık, dolayısıyla da işgal ve hâkimiyet, o coğrafyanın kültüründe geriye dönülmez etkiler yapar. Asya’da, Amerika’da, Afrika ve Okyanusya adalarında da böyle olmuştur. İngiltere, ayağını bastığı her bölgede halkları taciz etmiş, yağmalamış, onların üzerine basarak yükselmiş ve sömürge ekonomisine dayalı bir dünya imparatorluğu kurmuştur.

Amerikan yerlilerini ya katletmiş ya da binlerce yıldır yaşadıkları yerlerden adeta köklerinden sökerek atmıştır. Aynı şekilde Hindistan coğrafyasına el koyarak yerüstü ve yeraltı kaynaklarını alabildiğine sömürmüştür. Okyanusya halklarına yaşama hakkı tanımamış, Avustralya ve Tasmanya yerlileri olan Aborjinlerin kökünü kurutmuştur. Afrika’da binlerce yıldır bir arada yaşayan toplumları bölmüş, yeni suni yapılar oluşturarak kendine bağımlı kılmıştır. İngiliz sömürgeciliğinin en acımasız yüzlerinden biri de Güney Afrika’da uyguladığı Apartheid uygulaması olmuştur.

Kitapta ayrıca bir bölüm Osmanlı İmparatorluğu-İngiliz ilişkilerine ayrılmış, İngilizlerin Osmanlı Arap coğrafyası ve Kıbrıs’ı işgali; I. Paylaşım Savaşı sonrası İstanbul’un işgaliyle başlayıp Kurtuluş Savaşı’yla sona eren dönemin olayları belgelerle ortaya koyulmuştur.

Bu kitabı okuyanlar, Britanya’nın “Güneş Batmayan Ülke” haline gelişinin nelerin pahasına olduğunu; mazlum halkların acımasızca, dört kıtada nasıl katliamlara, soykırıma tabi tutulduğunu ve ayrıca yağma ve talanın sayısız örneklerini göreceklerdir.

Türkçe yazılmış ya da Türkçeye çevrilmiş eserler arasında, İngiliz sömürgeciliğine dair yazılmış böyle kapsamlı bir eserin bulunmaması bu kitabın önemini artırmakta, daha da önemlisi bu konuda bir boşluğun kapatılmasını sağlamaktadır.