Sözcüklerin Bilinci

Babil’in Yorumu

Hem yazmak üzerine hem de yazarlar üzerine bir deneme Sözcüklerin Bilinci. Canetti, Kafka’nın Felice’ye olan mektuplarından, Konfüçyus’tan ve Tolstoy’dan bahsediyor. Hiroşima’ya atılan atom bombasından, Hitler’den, insanlığın büyük felaketlerinden bahsediyor. Bütün bu bileşenleri bu kitapta toplaması elbette tesadüf değil. Yazarın kendi deyimiyle, toplumsal olanla kişisel olan arasındaki ayrım ortadan kalktığı için artık sınırlardan bahsedemeyiz. Bu nedenle özelden genele derinlemesine kazıyor denemelerinde Canetti. Yazmak deneyimi ve buna duyduğu açlığı da dâhil ediyor mevzusuna. Ve böylece deneme türünde çok lezzetli bir eser sunuyor okura.

İnsan kavramını tüm uluslardan ve ırklardan bağımsız şekilde ele alan Elias Canetti’nin, tanıklık ettiği dünyayı müthiş bir zekayla irdeleyen ve güncelliğini asla yitirmeyen denemeleri, onun bir filozof ve bir yazar olarak değerini bir kez daha ortaya koyuyor. Kafka, Konfüçyüs, Büchner, Tolstoy, Karl Kraus gibi isimler ile Hiroşima ve Hitler gibi insanlığın başına gelebilecek en korkunç yıkımlar hakkındaki yorumların yanı sıra, güncelerin yazılmasına ya da bir romanın oluşumuna ilişkin düşüncelerin paylaşıldığı Sözcüklerin Bilinci, bu özelliğiyle çok geniş bir alanı kapsayarak deneme türünün özgün örneklerini ortaya koyuyor.

Canetti, birbirinden çok farklı konuların bir eserde yan yana gelmesinin tesadüf olmadığını belirterek, olası eleştirilere önsözde şöyle cevap veriyor: “... Toplumsal ile özeli birbirinden ayırabilmek artık olanaksızlaştı; sınırlar eskiden hiç duyulmadık biçimde karışmakta. İnsanlığın düşmanları hızla güç kazandılar ve dünyayı yıkmak gibi bir son ereğe hızla yaklaşır oldular; bunlara bakmayıp yalnızca bizim için hâlâ bir anlam taşıyan tinsel örnekleri gözlemlemekle yetinmek diye bir şey olası değil...”